آسیب شناسی نانوذره مس بر بافت کبد و فراسنجه‌های خونی و بیوشیمیایی بچه‌ماهی قزل‌آلای‌رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss) پیش و پس از یک دوره بازیابی

  امروزه با توجه به رشد سریع و افزایش روز افزون کاربرد نانو ذرات، احتمال ورود این مواد به محیط‌ های آبی و بروز مسمومیت در آبزیان وجود دارد. در مطالعه حاضر 135 قطعه بچه ماهی‌ ‌قزل‌آلای رنگین‌کمان با وزن متوسط 30 گرم میان 3 تیمار، در قالب یک طرح کاملا تصادفی دو مرحله‌ای، توزیع شدند. طی 21 روز نخست (مرحله اول) ماهیان در معرض غلظت‌های مختلف نانوذره مس شامل گروه شاهد (بدون نانوذره) ، ppb 25 و ppb 50 قرار گرفتند. در نهایت با هدف بررسی توانایی بازسازی آسیب‌های احتمالی، ماهیان مزبور به مدت 21‌روز دیگر در محیط فاقد نانوذره مس نگهداری شدند. در پایان روزهای 21 و 42 به منظور بررسی آسیب‌های بافت کبد و فاکتورهای خونی و بیوشیمیایی در گروه های مختلف آزمایشی، نمونه‌برداری انجام شد. نتایج بافت شناسی کبد در مرحله اول نشان داد که هر دو تیمار حاوی نانو ذره باعث ایجاد آسیب‌هایی همچون پرخونی شدید در ساختار کبد و تخریب سیتوپلاسم شده است. همچنین دژنراسیون سیتوپلاسمی و واکوئلی هپاتوسیت‌های نزدیک به سینوزوئیدها در تیمار دوم رویت گردید. در تیمار سوم نیز نکروز کبدی، التهاب، تورم شدید در ناحیه مجاری صفراوی، کپسول‌ها و ترشحات ناشی از التهاب قابل ملاحظه بود. در مرحله دوم مطالعه نیزآسیب‌های بافتی به میزان کمتری قابل مشاهده بود. نتایج حاکی از وجود تفاوت معنی‌دار ‌(05/0>P) در میزان فعالیت آنزیم GGT بود. تعداد گلبول‌های سفید خون بین تیمارهای 1 و 3 به طور معنی‌داری متفاوت بود‌‌ (05/0>P). در مرحله دوم مطالعه نیز تعداد گلبول‌های قرمز و هماتوکریت، اختلاف معنی‌داری نشان ندادند‌ (05/0